Mous
Ik mout n joar of achte west wezen, dou t doaglieks leven op Komnijsterwieke oardeg in toeze brocht wuir. t Haar vervast nait zo’n inbreuk op mien leven moakt, as opoe mie nait al weken van te veuren stiekom in oortje fluusterd haar:
‘Dien neefke oet Amerikoa komt van t summer hier vekansie vieren.’
Neefke oet Amerikoa. t Zel wel nait veul deegs wezen, waren mien eerste gedachten, noadat oma mie bondgenoot moakt haar van n dou nog goud verbörgen gehaim. k Was der van t begun òf aan al nait zo bliede mit. Mien rieke femilie in Pekel, mor ook op t Westerwol haar mie al opzoadeld mit n haile riege aan nichtjes en neefkes. Kinderriekdom. Onverbrekelk verbonden aan onze femilie. Ik haar in dij poar joar al leergeld geven. Mogst ze van mie vergees wel hebben.
En nou wuir der ook nog aine overvlogen oet Amerikoa. Zai zollen in oma’s lutje hoeske, vlak noast ons, kommen te logeren.
‘Zai kommen mit de boot,’ verbeterde oma mie. Vlaigen was zo duur, zee t olske, dou k mien verboazen over heur opmaarken op toavel legd haar. Mien rieke oom, de avonturier, dij mien taante vlak noa d’oorlog golden baargen beloofd haar, kon nait ains n vlaigticket betoalen. Noa n körte overdenken besloot ik ook hom in de laange riege van aarmoudzaaiers te ploatsen. Net as blaikneuskes oet Holland en dij kanten vot, dij in zummervekansie noar dizze kontraaien kwamen om in Pekelder lochten n beetje aan te staarken. Zo haar k in ain gesprek mit opoe t totoalploatje al oardeg schier veur mekoar.
Toch zat dij redenoatsie mie nait lekkker. In laange nachten lag k redelk voak, nait allendeg te wachten op sloap, mor begon k mien gedachten over verre femilieleden ook in twievel te trekken. Wat as oom, woar sommegen op verjoardagsfeestjes zo groag over snaren moggen, nou werkelk zo’n rieke kirrel was. Den was mien neefke dus ook n rieke stinkerd.
Op de dag dat Amerikoanen verschenen, won de zunne t van mien nijsgiereghaid. Ik zat in t zwembad. Of femilieleden in grote drommen aanwezeg west binnen bie t weerzain, meschain wel n grote ereboge veur overzeese gasten op Komnijsterwieke vörmd hebben, kin k dus nait noavertellen. t Zel hoast wel nait. n Ekskuus om dit te ontlopen is maisttied makkelk vonden.
Pas noa t oavendeten wuir k veur t eerst mit ’kozzin’ Gerrie konfrontaaierd. Weschienlek heb k hom, te oordailen noar zien filaine laag, mit open mond aankeken. n Boetenlander verklaaid as n gewone Hollandse jong.
‘Wat haarst den verwacht,’ zee mien pabbe soavends, ‘dat e in cowboyklaaier luip.’
Zo normoal as zien uterleke verschienen den ook wezen mog, t rabbeltoaltje van hom was n vrumd ratjetoe van krom Nederlands en veul Amerikoans. Hai pruit n beetje as de zwaarte Sjors oet de Sjors en Sjimmie bouken. De klank van zien Amerikoans kwam mie nait onbekìnd veur, allendeg de ondertitels, dijst in bieskoop bieleverd kreegst, ontbraken.
Gerrie was gain onoardeg jong. Hai perbaaierde in zien beste Nederlands, t ain en t aander van zien leven aanderkaant oceoan dudelk te moaken. t Ging hom nait makkelk òf. Aingoal vervuil e weer in zien cowboytoal en as ik den wat mit scholders ston te trekken, den begon e weer vannijs.
Nog nooit haar k de toal zo slim ervoaren as stroekelblok. Omdat e ook nog nait van voetbal huil, was der noa n poar doage al n redelk grote verwiedern tussen ons ontstoan.
‘Woarom prat Gerrie nait gewoon plat, net as wie,’ leek mie n vanzulfsprekende vroag. Zien ollu, mien oom en taante waren net as wie ja gewone Grunnegers. As hai den, om n eventuele terugkeer wat makkelker te moaken, den toch n twijde toal noast t Amerikoans derbie leren mos, woarom den gain Grunnegs.
Op n dag besloten oom en taante op raais te goan noar kennissen in Amsterdam.
‘Denkstoe n beetje om Gerrie,’ vruig taante mie smörgens bie t òfschaaid. k Haar al wel van oma begrepen, dat zien ollu doodsbenaauwd waren dat e nog es n moal in daip terechte kommen zol. Dat e bie t visken in Pekelder Daip al ais n nat pootje hoald haar en stinkend as n ulk in tobbe terechte kommen was, was zien mouder dus nog nait vergeten.
‘Denken joe dat dij wiesneuze van joe zok wat van mie aantrekt,’ lag mie veur op tonge. Mor om smörgens al n diskuzzie te goan voeren over neefkes betwaiterghaid, leek mie nait zo’n goud idee.
Dijzulfde oavend vruig Gerrie of e bie ons eten mog. Dat mog.
‘Lust doe oma’s eten nait?’ vruig mien mouder.
‘Nee,’ zee neef mit n vies vertrokken gezichte, ‘oma eats mous.’
Hai trippelde bie t leste woord mit vingertoppen over toavelswilk, net of e zenuwachteg was.
Of t nooit aans west was, zo zat hai doar aan kopkaante van toavel. Op pabbes stee. Voerde t hoogste woord en dee niks aans as snaren over zien Amerikoa. Onder tied, dat wie de stamppot broene bonen noar binnen waarkten, haar hai t over hoge ‘buildings’ en ‘big cars’ en de goldgele ‘beaches’ in California, woar je konden surfen. Nee, vergeleken bie wat zai in Amerikoa haren, doar was Pekel niks bie.
Tegen tied dat wie aan zoepenbrij tou waren, wuir keukendeure mit n klap opensmeten en ston oma inains mit n verwilderde blik in ogen in keuken en ruip:
‘Lutje jong is …….’
Zin wuir nait òfmoakt, dou zai Gerrie aan ons keukentoavel zitten zag en zunder verder op ons te letten, vuil ze oet:
‘Woarom zitst hier aiglieks.’
Mit n zaacht stemmechie en weer begon e tiepelzinneg mit vingers op toavel te tikken, zee e benepen:
‘I don’t like mouse.’
De stilte dij dou volgde duurde in klokkentoal meten weschienlek mor n poar tellen, veur mie leek t n aiweghaid, mor dou pa langsoam begon te lagen en t op t lest oetproestte, vuil de spanning vot.
‘Hai docht dastoe ‘mouse’, moezen op toavel zetten wolst.’
Zoveul joar noatied denk ik doar nog voak aan terogge. As zien ollu hom nou gewoon plat proaten leerd haren, haar e waiten wat mous was en ook hou boerenkool smoakt.
